Gerda en Michel uit Scheemda hebben al jaren prima contact met de buren, zo begon een recente aflevering van De Rijdende Rechter. Dat liep scheef na wat geflikflooi op WhatsApp en escaleerde behoorlijk. Maar dat moet u zelf bekeken hebben om er een mening over te hebben. Nee, wat mij vanuit ICT-juridisch punt trof: de buren hadden een camera in de vensterbank gezet, zogezegd om haar auto te bewaken. En dat mocht niet, zo merkte Mr. Reid, John Reid, even in een terzijde op, want dat raakt aan de openbare weg. Eh wacht, zo makkelijk is het niet.

De vraag of je als particulier de openbare weg mag filmen met je beveiligingscamera, is eentje die al lang de gemoederen bezig houdt in juristenland. Het wetboek van strafrecht zegt niet meer dan dat het niet mag als je mensen niet goed waarschuwt. Dat kan problematisch zijn voor een particulier, want waar hang je dan het bordje op zodat iedereen het ziet? Je mag immers niet aan een lantaarnpaal een bordje ophangen, dat is niet jouw eigendom. Vanuit dat perspectief adviseer ik altijd de camera zo te hangen dat hij niet te missen is en niet meer filmt van de weg dan onvermijdelijk is om naar jouw terrein te komen.

Complexer wordt het als je vanuit privacyperspectief gaat kijken. De AVG is erg streng immers: iedere digitale registratie van de werkelijkheid valt onder de AVG als er mensen herkenbaar in beeld zijn, ook bij simpele camera’s die niet vastleggen. Het verzenden van persoonsgegevens valt er ook onder, tenslotte.

En als je dan denkt, maar ik ben een particulier die voor eigen veiligheid mijn eigendommen filmt, dan kom je bedrogen uit: ook dan val je onder de AVG. Er is weliswaar een uitzondering voor strikt huishoudelijk verwerken van persoonsgegevens, maar die houdt op zodra je de openbare weg filmt. Dat raakt aan anderen hun privacy en dan mag het niet meer, aldus het HvJ EU in de Rynes-zaak.

Wat velen volgens mij concludeerden uit deze uitspraak is dat het dus niet mág, het filmen van de openbare weg met een bewakingscamera. Maar dat is volstrekt onjuist. Het mag wel, alleen moet je het rechtvaardigen via een beroep op het “eigen gerechtvaardigd belang” (artikel 6 sub f AVG) van jouw veiligheid en toezicht, en dat vervolgens afwegen tegen de privacy van mensen die over de openbare weg lopen.

Eenvoudig zal dat niet zijn, want hoezo is een passant op de weg een bedreiging voor jouw veiligheid? Er zal dus meer moeten zijn dan alleen “ik wil weten wie er in de buurt is”. In 2007 vond het Hof Leeuwarden het legaal om met een camera op afstand te kijken naar je auto voor de deur. Deze camera legde niets vast, zodat je niet meer zag dan wanneer je zelf voor het raam ging zitten. Dat zou ik wel zien werken binnen de AVG, omdat er niet wordt opgeslagen en je dus niets grootschaligs binnenhaalt of structureel registreert.

Ook zou ik wat zien in het filmen van het stukje openbare weg dat direct naar jouw oprit of carport gaat. Een juwelier die reële vrees heeft voor ramkraken, zou een camera naar de weg kunnen richten om zo kentekens en/of gezichten van aanrijdende krakers te kunnen filmen (bij voorkeur dan met live opslag ergens extern, en natuurlijk afgeschermd voor iedereen behalve de politie). Die kan op geen enkele andere manier dit bewijs verkrijgen. Als de auto eenmaal ‘binnen’ is, dan zal iedere camera-installatie in de ruimte ook defect zijn of uit het lood geslagen, op zijn minst.

In de situatie van de Rijdende Rechter leek de camera me er meer te staan om te pesten. De gestelde angst voor krassen op de auto leek me niet heel realistisch (maar ik was er natuurlijk niet bij) en dan voelt het wat zwaar, meteen een camera te voorschijn halen.

Arnoud