Het is op dinsdag vijf jaar geleden sinds Facebook aankondigde WhatsApp te willen overnemen voor 19 miljard dollar (16,8 miljard euro). De afgelopen jaren is de app redelijk zelfstandig blijven opereren, maar Facebook wil meer met WhatsApp. Hoe onafhankelijk is – en blijft – WhatsApp van Facebook?
Sinds de overname heeft WhatsApp wereldwijd ruim een miljard nieuwe gebruikers gekregen. In 2014 lag het aantal nog op 450 miljoen, tegenwoordig zijn dat er 1,5 miljard.
De basis van WhatsApp is sindsdien vrijwel identiek gebleven. Het is nog steeds een chatapplicatie die je via telefoonnummers met vrienden en familie in contact brengt, zonder veel toeters en bellen. Wel heeft de app een paar extra’s gekregen, waaronder een belfunctie en een Stories-functie zoals in Instagram.
Niet mogelijk om berichten in te zien
Hoewel het voor Facebook commercieel interessant kan zijn om berichten, video’s, audio en andere inhoud die via WhatsApp wordt verstuurd in te zien, heeft het bedrijf meerdere malen benadrukt dat het daar niet toe in staat is. De berichtendienst gebruikt namelijk zogenoemde end-to-endencryptie. Dat houdt in dat de berichten versleuteld langs de servers van WhatsApp worden verstuurd. Pas bij de ontvanger wordt het bericht ontsleuteld, zodat diegene een leesbaar bericht ziet.
Wel verzamelt WhatsApp zogenoemde metadata; gegevens die iets zeggen over het gebruik van de dienst. Het bedrijf houdt onder meer bij hoe je de chatdienst gebruikt, bijvoorbeeld wanneer je online bent en voor hoelang, met wie je chat, welke functies je gebruikt – zoals de chatdienst, audioberichten, de (video)belfunctie of WhatsApp Status (deelbare updates die na 24 uur verdwijnen).
Ook registreert het bedrijf informatie over je apparaat, zoals welke soort smartphone je gebruikt, je batterijniveau, informatie over je internetverbinding en gegevens op basis waarvan Facebook je WhatsApp-account kan koppelen aan andere Facebook-diensten – zoals een uniek identificatienummer, de versie van je mobiele besturingssysteem, welke versie van WhatsApp je gebruikt en de landcode.
WhatsApp-data mogelijk interessant voor Facebook
Ook deze metadata zijn uit commercieel oogpunt interessant voor Facebook. In augustus 2016 – bijna twee jaar nadat de overname volledig rond was – maakte WhatsApp bekend de intentie te hebben om informatie over zijn gebruikers, zoals telefoonnummers, met moederbedrijf Facebook te delen.
Op die manier zegt het bedrijf bijvoorbeeld beter nieuwe Facebook-vrienden te kunnen suggereren en gepersonaliseerde advertenties te kunnen laten zien. Uiteindelijk betekent dat dat Facebook meer denkt te kunnen verdienen door persoonlijke gegevens uit WhatsApp te koppelen aan Facebook-profielen.
De basis om de data te delen lag al klaar bij de overname in 2014. Facebook zei destijds dat het de identiteiten van gebruikers op zijn gelijknamige sociale medium niet automatisch kon koppelen aan WhatsApp-gebruikers, maar dat was wel het geval. De misleiding leverde Facebook in mei 2017 een boete van 110 miljoen euro van de Europese Commissie op.
Hoewel WhatsApp de intentie heeft om data voor commerciële doeleinden te delen met Facebook, wordt informatie van Europese WhatsApp-accounts op dit moment nog niet gebruikt voor Facebook-diensten, ook niet voor gepersonaliseerde Facebook-advertenties. Dat komt doordat de Europese privacyautoriteiten nog steeds vragen hebben over hoe die datadeling er precies uit gaat zien. Facebook heeft beloofd pas data te delen als het aan de Europese privacywet kan voldoen.
Wel wordt informatie tussen WhatsApp en Facebook uitgewisseld om misbruik, zoals het versturen van spam, tegen te gaan. Het gaat bijvoorbeeld om data om personen op verschillende platformen te kunnen identificeren, om zo op meerdere platformen actie te ondernemen.
Integratie met Instagram en Facebook Messenger
In januari werd bekend dat Facebook de infrastructuur van WhatsApp wil integreren met die van de berichtendiensten van Instagram en Facebook Messenger. Hoewel de drie sociale media als losse apps blijven bestaan, kan een Instagram-gebruiker op die manier bijvoorbeeld wel een bericht gaan sturen naar een WhatsApp-gebruiker en vice versa.
De geplande integratie vindt op zijn vroegst in 2020 plaats. Hoe het er precies uit gaat zien, is nog onbekend. Zo is niet duidelijk hoe de sterke versleuteling die bij WhatsApp gebruikt wordt zal gaan werken. Instagram en Messenger ondersteunen end-to-endencryptie namelijk niet standaard, waardoor Facebook de chatgesprekken – in tegenstelling tot WhatsApp-berichten – wel kan inzien.
Critici wijzen ondertussen ook op andere risico’s. Door de integratie van de berichteninfrastructuur wordt WhatsApp bijna onlosmakelijk verbonden met Facebook.
https://www.nu.nl/apps/5748303/hoe-onafhankelijk-is-whatsapp-na-vijf-jaar-facebook.html