Recent blogde ik over SaaS maatwerk en standaarwerk. Daarbij miste nog een invalshoek:
Persoonlijk tracht ik e.e.a. altijd zo te regelen dat zowel de klant als ik (ontwikkelaar) beiden eigenaar zijn van het auteursrecht. Gedeeld eigenaarschap onder bijvoorbeeld de GPL licentie. Het staat mijn klant dan vrij om te doen wat ze willen met de code, het staat mij vrij om met de code te doen wat ik wil en de code kan als Open Source code bijdragen aan het ecosysteem (net zoals ik gebruik heb gemaakt van andermans Open Source code). Het exclusiviteitsbeding vind ik trouwens ook een mooie oplossing voor klanten die wel willen bijdragen aan Open Source, maar bang zijn dat iemand anders er snel met hun ‘unieke idee’ vandoor gaat. Je ziet dit ook wel gebruikt worden bij werken onder een Creative Commons licentie. Ik vind dat wel een elegante oplossing die tijd biedt om de investering terug te verdienen en daarna bijdraagt aan het algemene ecosysteem.
Dit is inderdaad een mooie oplossing die ik er best bij had kunnen zetten. Zeker mkb-ontwikkelaars werken tegenwoordig heel vaak met open source als basis. Allereerst omdat dat erg populair is in de markt, en waarom zou je dan tijd en moeite steken in je eigen framework dat per definitie dan altijd achterloopt? En ten tweede omdat je dan een extra argument naar je klant hebt: bij mij geen lock-in, je kunt altijd weg en er zijn genoeg anderen die dit framework, deze standaardsoftware dus, voor je kunnen onderhouden en uitbreiden.
Bij open source zou maatwerk vaak kwalificeren als “afgeleid werk”, zodat licenties als de GPL dan bepalen dat dergelijk maatwerk ook open source moet worden. Althans, als het wordt gedistribueerd – en daar schort het nog wel eens aan bij SaaS. Een webapplicatie wordt immers niet verspreid, die blijft nu net staan waar hij staat, in het datacenter van de aanbieder. Het is dus mogelijk om gesloten maatwerk bovenop een GPL SaaS applicatie te maken, zolang die maar niet wordt verspreid. Alleen als de licentie de AGPL (Affero GPL) is, dan kan dat niet.
Deze invalshoek stelt voor om niet alleen af te spreken dat het maatwerk GPL wordt, maar ook om het meteen aan het ecosysteem bij te dragen. Daarmee is zowel de klant als de rest van de wereld een leuke feature rijker. Daar staat tegenover dat de concurrent dat dan ook kan gebruiken, maar daar spreek je dan dus exclusiviteit voor af. Maar zoals anderen in de comments al zeiden, het is natuurlijk maar de vraag of de klant betaalt voor exclusiviteit of meer voor als éérste die feature hebben, of anders gezegd een applicatie krijgen die doet wat hij wil in plaats van wat de ontwikkelaar wil.
Ik kreeg in de mail trouwens nog diverse ontwikkelaars die melden dat ze maatwerk gratis aanbieden onder voorwaarde dat de klant het eigendom niet mag hebben. Dat is dus het zuiverste: de hele applicatie blijft bij de ontwikkelaar, die bepaalt wat erin komt maar hij luistert naar zijn klanten en past zijn roadmap aan op basis van gemotiveerde wensen.
(Oh, en diverse juristen wezen me er nog op dat het beter is om auteursrechten op maatwerk te eisen dan exclusiviteit af te spreken. Dat laatste werkt namelijk alleen tegen de ontwikkelaar. Als die in strijd met de afspraak tóch de code uitlevert aan een concurrent, kun je die concurrent niet stoppen. Met de auteursrechten op het maatwerk in de hand kun je dat wel, zelfs als de ontwikkelaar weggevallen is. Dat klopt. Mijn enige opmerking daarbij is dat het lastig is om bij SaaS inbreuk op auteursrechten aan te tonen, omdat je geen toegang hebt tot de software, dus voor mij voelt dit wat theoretisch maar als je het bewijs weet te leveren -wellicht is bewijsbeslag mogelijk, 843a Rv- dan is dit wel slimmer.)
Arnoud
