Access Now telde dertien internetblokkades in Afrika in 2017 en 21 in 2018. In de eerste weken van januari trof het dus al vijf landen. Een van de langste blokkades van de afgelopen jaren was in Kameroen, met 260 dagen.

Toker van Netblocks denkt dat de echte cijfers veel hoger liggen. “Vaak weten we er niet eens van, omdat niemand aan de bel kan trekken en het ons kan laten weten omdat ze niet kunnen communiceren. En sommige blokkades zijn maar heel kort en in een klein deel van het land. Je kan wel zeggen dat het een reflex is geworden van veel regeringen om het internet plat te leggen zodra er een vorm van onrust is.”

Het gebeurt ook vaak als er verkiezingen zijn. Congolezen in de hoofdstad Kinshasa konden begin dit jaar niet eens een appje sturen om elkaar een gelukkig nieuwjaar te wensen. Op 30 december waren er verkiezingen en de dagen erna legde de regering in een deel van het land het internet plat. De regering zei niet te willen dat er nepresultaten zouden worden verspreid en fraudeerde ondertussen naar alle waarschijnlijkheid zelf met de uitslag. De blokkade duurde twintig dagen.

Rol China

Volgens Freedom House, een ngo die strijdt voor vrijheid en democratie, zijn de blokkades in Afrika aan het escaleren. “Autoritaire regimes voelen zich duidelijk bedreigd door de vrije stroom van informatie”, zegt Mai Truong, die bij Freedom House onderzoek doet naar internetvrijheid.

Zij maakt zich zorgen om de nauwe banden tussen Afrika en China, koploper in internetcensuur en in het monitoren van wat burgers online doen. Truong: “China levert infrastructuur voor internet aan Afrikaanse landen. Ook hebben we gezien dat er trainingen worden gegeven in ‘nieuwe media’ door China in Afrikaanse landen. We hebben geen bewijs, maar je kunt je afvragen wat daar wordt geleerd en in hoeverre het gaat om censuur en observatie.”

Wel weten steeds meer journalisten en activisten de internetblokkades te omzeilen. Vooral in landen waar het langer duurt of al eerder is gebeurt, zoals nu in Sudan, gebruiken ze VPN-verbindingen (virtual private network), waarmee je je locatie kunt verbergen of virtueel kunt veranderen. Zo kunnen we steeds meer meekijken met de protesten en het geweld – ook al wil de regering dat niet.

https://nos.nl/l/2269248