Eind juli heeft
het Europese Hof van Justitie (Hof) twee belangrijke arresten gewezen over de
verhouding tussen de informatie- en persvrijheid en het auteursrecht: Spiegel
Online en Funke
Medien. Het Hof oordeelt dat de informatie- en persvrijheid geen
rechtvaardiging kunnen bieden wanneer het gebruik van een werk niet onder één
van de excepties uit de auteursrechtrichtlijn (2001/29) valt. Deze rechten
spelen wel een rol bij de uitleg van de excepties.
In Spiegel Online gaat het om een manuscript over seksuele misdrijven tegen
minderjarigen dat door de Duitse politicus Beck is geschreven. Dit manuscript
is als een artikel in een bundel gepubliceerd, waarbij volgens Beck de uitgever
de inhoud heeft gewijzigd. Spiegel Online publiceert een artikel waarin wordt
gesteld dat de uitgever de kernboodschap van Becks manuscript niet heeft
gewijzigd en dat Beck het publiek daarom jarenlang heeft misleid. Via
hyperlinks kunnen originele versies van het manuscript en het artikel in de
bundel worden gedownload. Volgens Beck is dit een auteursrechtinbreuk. Spiegel
Online beroept zich op de pers- en/of citaatexceptie.
Het Bundesgerichtshof stelt de prejudiciële vraag of het
grondrecht van informatievrijheid en persvrijheid uit het Handvest een
rechtvaardiging kan bieden voor het gebruik van een werk dat niet onder één van
de in de auteursrechtrichtlijn opgenomen excepties valt.
In Funke Medien publiceert Funke Medien vertrouwelijke
stukken van de Duitse overheid onder de naam Afghanistan-documenten. De
documenten kunnen als gescande bladzijden op haar website worden ingezien,
waarbij ook inleidende opmerkingen, aanvullende links en een uitnodiging om te
reageren waren opgenomen. Volgens de Duitse Staat is dit een
auteursrechtinbreuk. Funke Medien beroept zich op de pers- en/of
citaatexceptie. Het Bundesgerichtshof stelt dezelfde prejudiciële vragen als in
Spiegel Online.
Het Hof benadrukt dat de in de auteursrechtrichtlijn
opgenomen excepties uitputtend zijn. De richtlijn maakt een afweging tussen het
belang van auteursrecht en vrijheid van meningsuiting en informatievrijheid. De
informatie- en persvrijheid uit het Handvest kunnen geen rechtvaardiging bieden
wanneer het gebruik van een werk niet onder een exceptie uit de richtlijn valt.
Bij de uitleg van de excepties
uit de auteursrechtrichtlijn moet de nationale rechter een belangenafweging
maken aan de hand van alle omstandigheden van het geval, onder andere de informatie-
en persvrijheid.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Harmke Lankhorst.
