Het
gebeurt vaak op Marktplaats: je biedt iets te koop aan en iemand doet een bod.
Wanneer je het bod vervolgens accepteert, ziet de ander toch af van de koop.
Kan je dan bij Marktplaats de gegevens van deze persoon opvragen, om hem toch
aan de overeenkomst te houden? De rechtbank Amsterdam oordeelt van niet. In deze blog leg ik uit hoe dat zit.
In de zaak biedt de verkoper op
Marktplaats een verzameling postzegels aan. Een gebruiker biedt via een
geautomatiseerd bericht € 6.000 voor de postzegels. De verkoper reageert daarop met: “Bod is akkoord en
geaccepteerd. Wanneer kan je langskomen om de verzameling op te halen?”
Vervolgens geeft de gebruiker aan de verzameling toch niet te willen
kopen. De verkoper vraagt vervolgens bij Marktplaats de gegevens van deze
gebruiker op.
Afgifte
persoonsgegevens
De vraag of Marktplaats
persoonsgegevens aan de verkoper moet verstrekken, moet worden beantwoord aan
de hand van de criteria zoals uiteengezet in het arrest Lycos/Pessers.
Deze criteria luiden:
a. Het is
voldoende aannemelijk dat de betreffende informatie onrechtmatig en schadelijk
is;
b. De
verkoper heeft een reëel belang bij verkrijging van de NAW-gegevens;
c. Er bestaan
in het concrete geval geen minder ingrijpende mogelijkheden om de NAW-gegevens
te achterhalen;
d. De
belangen van de verkoper bij verstrekking van de NAW-gegevens prevaleren boven
de belangen van de betrokken derden en de belangen van Marktplaats.
Verkoper
heeft geen gerechtvaardigd belang
De kantonrechter neemt tot uitgangspunt dat de
verkoper geen gerechtvaardigd belang heeft bij verstrekking van de
persoonsgegevens wanneer niet tenminste een overeenkomst tussen de
verkoper en koper tot stand is gekomen.
Tussen de verkoper en de gebruiker is geen
koopovereenkomst tot stand gekomen. In de Gebruiksvoorwaarden van Marktplaats
is namelijk opgenomen dat biedingen op een product of een dienst in een
advertentie niet bindend zijn:
“Tenzij in deze Gebruiksvoorwaarden anders is geregeld, is een bod op
een product of dienst in een advertentie niet bindend. Een adverteerder is niet
verplicht een dergelijk (redelijk) bod te accepteren. Indien een dergelijk bod
door een adverteerder wordt geaccepteerd, verplicht dit de bieder niet tot
aankoop”.
Marktplaats mag de spelregels
van handelen via Marktplaats bepalen in haar Gebruiksvoorwaarden. Een gebruiker
moet ook op de geldigheid van deze spelregels kunnen vertrouwen, anders wordt
hij achteraf gehouden aan biedingen waarover Marktplaats van tevoren had
bepaald dat die niet bindend zijn.
De verkoper heeft geen
gerechtvaardigd belang bij afgifte van de gegevens. Marktplaats hoeft deze
gegevens dus ook niet te verstrekken aan de verkoper.
Wanneer
wel een gerechtvaardigd belang?
Wanneer de verkoper wel
aannemelijk kan maken dat er een koopovereenkomst is gesloten tussen de
verkoper en de gebruiker, heeft de verkoper wel een gerechtvaardigd belang bij
afgifte van de gegevens. Marktplaats moet dan de Lycos/Pessers criteria toepassen.
Marktplaats moet dan onder
andere beoordelen of de verkoper een reëel belang heeft bij afgifte. De
verkoper kan dit onderbouwen door bijvoorbeeld aan te tonen dat hij schade
heeft geleden, nu de koopovereenkomst is gesloten en de koper daarvan toch
afziet.
Ook moet Marktplaats beoordelen
of er in het concrete geval geen minder ingrijpende mogelijkheden zijn om de
gegevens te achterhalen. Kan de verkoper bijvoorbeeld via het account van de
gebruiker of door contact op te nemen met de gebruiker via de chatfunctie op
Marktplaats de gegevens verkrijgen?
Tot slot moet Marktplaats
beoordelen of de belangen van de verkoper prevaleren boven de belangen van de
gebruiker en die van Marktplaats. Aan de privacybescherming van gebruikers komt
in de regel veel gewicht toe. Marktplaats moet dan ook zorgvuldig omgaan met
deze gegevens en mag deze gegevens niet zomaar verstrekken.
Afgifte
bij inbreukmakende producten?
Via Marktplaats kunnen
gebruikers producten aanbieden die inbreuk maken op de auteurs- en/of
merkrechten van een ander. Wanneer de rechthebbende in zo’n geval de
persoonsgegevens van deze gebruiker van Marktplaats wil verkrijgen, zal
Marktplaats ook de Lycos/Pessers-criteria
moeten toepassen. Dit is gebeurd in de zaak Stokke/Marktplaats.
In deze procedure gaat Stokke
achter klanten-adverteerders
van Marktplaats aan die via Marktplaats inbreukmakende kinderstoelen aanbieden.
Het hof oordeelt dat Marktplaats tegenover Stokke niet verplicht is om
NAW-gegevens te registreren (en dus
ook niet om af te geven). Van belang hierbij is dat de meeste advertenties zijn
geplaatst door particulieren handelend in de privésfeer en dat op Marktplaats vooral
legale producten worden aangeboden. Bovendien is het belang van Stokke bij de
opgave van de NAW-gegevens gering. Stokke laat namelijk de advertenties voor
kinderstoelen die op Marktplaats worden geplaatst al controleren en laat aan
Marktplaats weten wanneer er een inbreukmakende Stokke-advertentie is
gepubliceerd, waarna Marktplaats deze vrijwel direct verwijdert. Stokke lijdt
slechts over een korte periode schade en het belang van de particuliere
adverteerders weegt daarom zwaarder.
Wil je meer
weten over wanneer een platform zoals Marktplaats persoonsgegevens dient af te
geven? Neem dan contact op met Douwe Linders
en/of Harmke Lankhorst.
