De discussie om de twee partijen, tevens grootmachten op de online advertentiemarkt, te laten betalen voor nieuws bestaat al veel langer. Maar een escalatie zoals nu in Australië was er nog niet.
In een blogpost stelt Facebook dit besluit met een “bezwaard hart” te hebben genomen en dat het wetsvoorstel de relatie tussen het platform en uitgevers “fundamenteel verkeerd begrijpt”.
Ook zegt het bedrijf weinig te winnen te hebben bij het tonen van nieuws op zijn platform. Nieuws zou goed zijn voor minder dan vier procent van het totaal. Het bedrijf bood nieuws naar eigen zeggen aan omdat het “belangrijk is voor een democratische samenleving”. Links naar nieuwsmedia op Facebook waren afgelopen jaar volgens het platform goed voor 5 miljard verwijzingen.
Mediacrisis in Australië
Wat verder op de achtergrond meespeelt, is dat er in Australië sprake is van een mediacrisis. Uit informatie van The Australian Newsroom Mapping Project blijkt dat sinds januari 2019 al 184 redacties hun deuren hebben gesloten of zijn gekrompen.
“De crisis is ongekend”, zei Allan Fels, voorzitter van de organisatie die het overzicht bijhoudt, vorig jaar tegen The Guardian. Hij wijst op drie oorzaken: de gevolgen van de digitalisering, de coronacrisis en de bosbranden. Uitgevers moeten ondertussen toezien hoe Facebook en Google steeds meer omzet draaien en winst maken.
Daarmee is niet gezegd dat het een direct met het ander te maken heeft. Zelfstandig tech-analist Benedict Evans, die de media- techsector al jaren volgt, wijst erop dat veel van de advertentie-inkomsten die nu binnenstromen bij Facebook en Google, niet per se daarvoor naar kranten gingen. Ook werpt Evans op dat er nog nooit iemand heeft betaald voor het linken naar anderen. Als dat nu wel zou moeten, waarom is het dan alleen van toepassing op nieuws?
Tegelijkertijd zijn techplatforms wel belangrijkere spelers in het nieuwsdomein geworden en concurreren ze daardoor in zeker opzicht met nieuwsmedia. Dat zit uitgevers wereldwijd al veel langer dwars.
Brussel, Washington en Londen
De situatie in Australië moet niet los worden gezien van regulering elders in de wereld. Zo gaven Europarlementariërs al eerder aan interesse te hebben in de manier waarop Australië met deze zaak omgaat; in de EU wordt momenteel gewerkt aan wetgevingspakketten die zijn bedoeld om de macht van grote techbedrijven in te perken.
Brussel, maar ook Washington en Londen, zullen aandachtig kijken naar wat er in Australië gebeurt en wie als eerste met z’n ogen ‘knippert’ en dus toegeeft: de Australische overheid of Facebook.
