Het Amerikaanse schoenen- en kledingconcern Nike ontwijkt voor miljarden dollars aan belasting door winsten weg te sluizen via Nederland. Ook andere Amerikaanse multinationals maken grif gebruik van deals met de Belastingdienst en gunstige ontduikingsregelingen, zo blijkt uit de Paradise Papers.
Dagblad Trouw, dat is aangesloten bij een internationaal collectief van onderzoeksjournalisten (ICIJ) dat de gelekte documenten onderzoekt, meldt maandag dat Nike nu 12,2 miljard dollar (10,5 miljard euro) in offshore belastingparadijzen heeft ondergebracht, buiten het bereik van de Amerikaanse fiscus. In 2006 was dat nog 535 miljoen dollar (461 miljoen euro).
Uit de Paradise Papers blijkt dat dit geld offshore is terechtgekomen door wegsluizen via Nederland, waar het Amerikaanse concern tot 2015 een deal met de Belastingdienst had en daarna overging op een omstreden constructie met onbelaste partnerschappen. Het bedrijf sluisde tussen 2010 en 2014 jaarlijks ruim een miljard dollar weg via Nederland en ontweek daarmee grote bedragen aan belastingen.
Nike maakte het belastingakkoord met de Nederlandse regering in 2006 bekend. De afspraak gold tot 2015. Het bedrijf rekende zijn aandeelhouders destijds voor dat de nettowinst als direct gevolg van de deal met de Nederlandse Belastingdienst met 11 procent was gestegen.
Over de precieze inhoud van de afspraken tussen Nike en de Nederlandse fiscus is weinig bekend. Zowel het bedrijf als de Belastingdienst onthouden zich van commentaar, hoewel het Amerikaanse bedrijf desgevraagd wel verklaart volledig te voldoen aan de fiscale regelgeving.
Nederlandse bv’s
Nike vestigde zijn Europese hoofdkantoor in 1999 in Nederland. De meer dan 2.500 werknemers “onderhouden Nike-activiteiten in meer dan 75 landen”, verklaart een woordvoerder aan ICIJ. In de praktijk komt dat er op neer dat bijna alle landen buiten de Verenigde Staten onder de Nederlandse holding vallen.
Dat betekent dat bijna elke verkoop die Nike buiten de Verenigde Staten doet via het Nederlandse Nike Retail B.V. loopt. De omzet van de Nederlandse vennootschappen van het bedrijf bedragen jaarlijks miljarden euro’s. Op de plaats van verkoop worden de lokale kosten, zoals winkelhuur en personeelskosten, vanuit Nederland vergoed. De plaatselijke fiscus ziet weinig terug.
Nike boekt in Duitsland in 2014 naar eigen zeggen bijvoorbeeld zo’n 75 miljoen euro winst, waarvan 3 miljoen euro als winstbelasting wordt afgedragen. Maar volgens journalisten van de Süddeutsche Zeituing, ook aangesloten bij ICIJ, bedroeg de winst in werkelijkheid ruim 600 miljoen euro.
Hoewel er op die manier miljarden aan winst in Nederland neerslaan, betaalt Nike ook hier relatief weinig belasting. Het concern maakt namelijk jaarlijks grote bedragen over aan andere entiteiten van Nike, als vergoedingen voor merkrecht en patenten, zogeheten royalties. In Nederland zijn die aftrekbaar voor de winstbelasting.
Het is de regeling die Nederland voor Nike zo interessant heeft gemaakt als vestigingsplaats, en dat geldt ook voor andere Amerikaanse multinationals.
Wegsluizen
Tot 2014 sluiste Nike de Nederlandse winst weg naar brievenbusmaatschappijen op belastingparadijs Bermuda, blijkt uit Amerikaanse rechtbankstukken. Nadat de Amerikaanse fiscus een rechtszaak tegen het bedrijf aanspande vanwege de Bermuda-route, besloot Nike nog voor de zaak was besloten de bedrijfsstructuur om te gooien. De precieze reden daarvoor is onbekend, maar de wijzingen kwamen op het moment dat de belastingafspraak tussen Nike en Nederland uit 2006 bijna was verlopen.
Uit de Paradise Papers blijkt dat Nike de betalingen vanuit de Nederlandse bv’s voortaan naar commanditaire vennootschappen (CV’s) liet lopen. Onder het Nederlandse recht zijn dat geen bedrijven, maar onbelaste partnerschappen. De Amerikaanse Belastingdienst gaat er wel vanuit dat Nederland de CV’s belast. Dat is plezierig voor de multinationals, omdat de in het buitenland betaalde belastingen in mindering mogen worden gebracht op het Amerikaanse belastingtarief van 35 procent.
Alternatief ontduiken
Volgens de lobbyclub American Chamber of Commerce, belangenbehartiger voor het Amerikaanse bedrijfsleven in Nederland, maakt 80 procent van de hier gevestigde Amerikaanse bedrijven gebruik van de zogeheten CV/BV-structuur.
Per 2020 wordt het onbelast doorlaten van winsten stopgezet onder druk van de Europese Unie, maar universitair hoofddocent belastingrecht Jan Vleggeert van de Universiteit Leiden zegt tegen Trouw dat het einde van Nederland als grootschalige doorvoerhaven naar belastingparadijzen niet in zicht is. Volgens Vleggeert zoekt het ministerie van Financiën actief naar alternatieven voor de CV/BV-structuur.
Bron: ‘Nike houdt met Nederlandse belastingconstructies miljarden uit handen fiscus’
