De Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) vindt dat bij de samenwerking van de AIVD met buitenlandse diensten de privacy beter moet worden gewaarborgd. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken heeft een rapport daarover naar de Tweede Kamer gestuurd.

De AIVD werkt steeds intensiever samen met buitenlandse diensten om informatie te krijgen over vermeende jihadisten en gegevens worden gezamenlijk opgeslagen en verwerkt. De CTIVD ziet de voordelen daarvan, maar volgens de commissie roept de nieuwe werkwijze ook vragen op over de bescherming van grondrechten en de effectiviteit van het toezicht. “De dynamiek van de samenwerking kan een zwaardere inmenging in de privacy tot gevolg hebben.”

Structurele onrechtmatigheden

Volgens de commissie moeten met de andere landen onder meer afspraken worden gemaakt over de gevallen waarin persoonsgegevens worden opgenomen in een database, de betrouwbaarheid van die gegevens, het actueel houden daarvan en het vernietigen van gegevens die niet meer van belang zijn.

Volgens de CTIVD blijft de uitvoeringspraktijk van de AIVD nu nog voor het grootste deel binnen de wet, maar zijn er twee “structurele onrechtmatigheden”: er zou geen risicoweging worden gemaakt voorafgaand aan de samenwerking met buitenlandse diensten en de betrouwbaarheid van de gegevens die de AIVD verstrekt zou niet worden geduid.

Referendum

In het referendum van vorige week over de Inlichtingenwet was de uitwisseling met buitenlandse diensten een van de kritiekpunten van tegenstanders van de wet. Tegenstanders wijzen erop dat er straks grote hoeveelheden data gedeeld kunnen worden. Voorstanders benadrukken dat aan dit delen van data strenge voorwaarden zijn verbonden; het land waar de gegevens naartoe gaan, moet bijvoorbeeld democratisch zijn en de mensenrechten respecteren. Volgens de officieuze uitslag keerde een meerderheid van de stemmers zich tegen de Inlichtingenwet. Morgen maakt de Kiesraad de officiële uitslag van het referendum bekend. Bij een definitief ‘nee’ moet het kabinet de Inlichtingenwet verplicht nog eens wegen.

Deel in geheime bijlage

Ollongren heeft al met andere landen overlegd over het rapport. Die buitenlandse partners hadden bezwaar tegen de openbaarmaking van een deel van de informatie en sommige conclusies. De CTIVD heeft daarop een beperkt deel van de informatie verplaatst naar een geheime bijlage. Volgens de minister blijven de conclusies openbaar.

Ollongren benadrukt dat de aanslagen in Europa van de afgelopen jaren als katalysator hebben gewerkt voor intensievere samenwerking met andere landen. Ze schrijft aan de Kamer dat de AIVD daarbij een voortrekkersrol heeft gespeeld en dat door de nieuwe werkwijze meer aanslagen zijn voorkomen.

De minister gaat nu proberen om met andere landen afspraken te maken over zorgvuldigheid en rechtsbescherming, in de lijn van het rapport.

Timing van publicatie

Plaatsvervangend secretaris Kervel van de CTIVD zei bij BNR dat Ollongren het rapport al een tijdje kende. De minister bepaalt het tijdstip waarop het wordt gepubliceerd.

Op de vraag of Ollongren het rapport dan niet voor het referendum bekend had kunnen maken, antwoordt het ministerie van Binnenlandse Zaken dat hier nu eenmaal termijnen voor staan. En in dit geval kostte het ook tijd dat overleg nodig was met andere landen, zegt Binnenlandse Zaken.

Source: CTIVD bezorgd over privacy bij uitwisseling gegevens met buitenlandse diensten