Het stroomnet zit op verschillende plekken in Nederland vol. Daardoor kunnen huishoudens met zonnepanelen niet altijd hun overtollig opgewekte stroom terugleveren. Met een thuisaccu kun je die stroom opslaan voor later gebruik, maar veel woningen zijn ongeschikt om veilig van een thuisbatterij te voorzien.
In Nederland hebben volgens Jeroen Neefs van brancheorganisatie Energy Storage NL hooguit 5.000 van de ruim 8,3 miljoen huishoudens een thuisaccu. In omringende landen zijn volgens de organisatie al veel meer woningen met een thuisbatterij uitgerust.
Een van de reden daarvoor is dat we in Nederland veel oudere appartementen en rijtjeswoningen hebben. Het is volgens Henk Brans niet vanzelfsprekend dat die voldoende veilig zijn voor thuisbatterijen. Brans is onderzoeker en adviseur veilige energietransitie bij het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV).
Bij de aanleg van het elektriciteitsnetwerk in en rondom oudere woningen is volgens Brans destijds geen rekening gehouden met het aansluiten van bijvoorbeeld zonnepanelen, warmtepompen en laadpalen. “Daarnaast mag iedereen in de meterkast na de hoofdstop doen wat hij wil.”
“Hoe vaker zware apparatuur wordt toegevoegd aan een elektrische installatie, hoe groter de kans op fouten in de installatie”, legt Brans uit. Het komt daarnaast voor dat batterijen in brand vliegen of een explosie veroorzaken.
0:45Elektrische step ontploft en zet Londense woning in brand
Accubrand is kettingreactie die moeilijk gestopt kan worden
Een accu kan in brand vliegen als gevolg van een zogenoemde thermal runaway. Dat is een ongewenste kettingreactie in de batterij. Daarbij vliegt steeds een nieuw deel van de batterij in brand.
Die kettingreactie kan alleen gestopt worden door de batterij langdurig te koelen. Vaak wordt dat gedaan door de batterij onder te dompelen in water. Maar zelfs na een dag koelen kan de kettingreactie opnieuw beginnen als delen van de batterij niet genoeg zijn afgekoeld. De batterij kan dan opnieuw instabiel worden.
De kans dat het misgaat schat Neefs tussen de 1 op 100.000 en 1 op 1.000.000. “In Duitsland kiest nu 80 procent van de mensen die zonnepanelen op hun dak leggen voor het plaatsen van een thuisbatterij. Daar heeft tot nu toe nog geen enkel ernstig incident plaatsgevonden.”
Gevolgen van brand in thuisaccu zijn heel groot
Maar als het in huis misgaat zijn de gevolgen wel heel groot, onderstreept Brans. Een woning kan vol giftige gassen komen te staan en onbewoonbaar worden door een brand of explosie. Daarnaast duurt het heel lang om de brand te blussen en kan het voor bijvoorbeeld de brandweer onverwachte gevaren opleveren.
Een accubrand kan ontstaan door een productiefout. Maar meestal zijn het volgens keuringsbedrijf DEKRA, bekend van het keurmerk KEMA-KEUR, externe oorzaken waardoor een batterij in brand vliegt. Het gaat dan bijvoorbeeld om verkeerde installatie of verkeerd gebruik. Maar ook een cyberaanval op de batterij kan in het ergste geval brand veroorzaken, waarschuwt de keuringsinstantie.
Ontvang een melding bij nieuwe ontwikkelingen.
Strenge regels voor grote batterijen, maar geen eisen voor kleinere accu’s
Voor batterijen met een opslagcapaciteit van meer dan 20 kWh gelden in Nederland strengere veiligheidsregels. Deze regelgeving is gericht op grote energieopslagsystemen. Maar de meeste thuisaccu’s hebben een lagere opslagcapaciteit. “Daarvoor ontbreekt nog regelgeving”, zegt NIPV-onderzoeker Brans.
Alle thuisaccu’s die in Europa worden verkocht hebben een zogenoemde CE-markering. Maar dat is geen keurmerk, waarschuwt keuringsinstantie DEKRA. “Wij zien producten op de markt verschijnen die niet of onjuist getest zijn.”
Fabrikanten mogen de CE-markering zelf op hun producten plaatsen. Met de markering zegt de fabrikant dat zijn product voldoet aan Europese normen op het gebied van gezondheid, veiligheid en milieubescherming.
Aan elk type batterij kleven risico’s
Op de vraag welke thuisaccu het veiligst is, kan volgens DEKRA geen goed antwoord gegeven worden. “Meestal worden voor thuisaccu’s zogenoemde lithiumijzerfosfaatbatterijen (LFP-accu’s) gebruikt. Die kunnen iets minder energie per kilogram opslaan dan batterijen uit de zogenoemde lithiumionfamilie.”
Uit metingen blijkt volgens NIPV-onderzoeker Brans dat de vrijkomende hitte bij branden met LFP-accu’s daardoor inderdaad iets lager is in vergelijking met NMC-accu’s. “Maar bij alle lithiumionbatterijen vormt het risico op de thermal runaway een veiligheidsprobleem.”
Thuisaccu’s kunnen helpen tegen verstopping van stroomnet
Thuisaccu’s kunnen volgens Neefs van Energy Storage NL bijdragen aan het oplossen van de verstopping op het stroomnet. Maar dan moet de opgeslagen stroom vooral voor eigen gebruik zijn. Als de thuisaccu ook gaat terugleveren aan het net, kunnen er nieuwe verstoppingen ontstaan.
Daarnaast is er volgens Energy Storage NL geen prikkel voor mensen om te investeren in een thuisaccu. Dat is ook een belangrijke reden dat we in Nederland zo weinig thuisaccu’s hebben. Neefs: “De salderingsregeling zorgt ervoor dat het stroomnet als een batterij functioneert waar je aan kunt terugleveren, met de opstopping tot gevolg.”
