Het is nauwelijks meer te doen om AI-foto’s van echt te onderscheiden. Mensen bestempelen gegenereerde nepgezichten inmiddels vaker als echt dan daadwerkelijk menselijke foto’s. Deze ontwikkeling levert problemen op: binnenkort kun je je ogen niet meer geloven.
Mensen beschouwen gezichten van witte mensen die zijn gemaakt door een computer inmiddels als realistischer dan echt bestaande gezichten. Dat schrijven Australische, Britse en Nederlandse onderzoekers in een recent gepubliceerd onderzoek.
Testpersonen konden niet zonder twijfel aangeven welke gezichten die ze voorgeschoteld kregen van echte mensen waren en welke nep. Sterker nog, ze wezen door AI gemaakte plaatjes vaker aan als menselijk.
“AI-gezichten van witte mensen zijn meer in verhouding dan menselijke gezichten”, zegt de Australische onderzoeker Amy Dawel. “Maar mensen verwachten juist dat menselijke gezichten meer in proportie zijn. Daardoor worden AI-gezichten vaak als realistischer gezien.”
Voor het onderzoek werd een AI-plaatjesgenerator gebruikt die was getraind op 70.000 gezichten. Op basis daarvan kan de computer portretten van nieuwe, niet-bestaande gezichten maken.
Net als bij veel AI-modellen is het lastig zeggen hoe de resultaten tot stand komen, zegt Dawel. “Wel weten we dat er grotendeels met witte gezichten is getraind. Dat kan verklaren waarom deze nepgezichten als realistischer worden ervaren dan gegenereerde gezichten van mensen van kleur.”
Zes vingers en rare reflecties zijn verleden tijd
Het afgelopen jaar werden AI-afbeeldingen steeds realistischer. Voor veel mensen kwam dat besef toen er op sociale media foto’s rondgingen van de paus in een pufferjack en van zogenaamde arrestaties van Boris Johnson en Donald Trump. Die plaatjes waren allemaal nep.
Zo wordt het steeds lastiger om nep van echt te onderscheiden. Het Nederlandse bedrijf DuckDuckGoose (niet te verwarren met zoekmachine DuckDuckGo) werkt aan AI-detectiesoftware om nepbeelden te herkennen. “Vaak zien wij het verschil tussen echt en nep nog wel”, zegt Mark Evenblij van DuckDuckGoose. “Maar wij zijn hier al drie jaar lang veertig uur per week mee bezig.”
Voor de doorsnee persoon is dat waarschijnlijk al een stuk lastiger. En in de toekomst lukt het Evenblij mogelijk ook niet meer om AI-beeld te herkennen. Een half jaar geleden was op nepplaatjes soms nog duidelijk te zien dat iemand zes vingers had of dat reflecties in ogen niet klopten. Maar AI poetst dit soort oneffenheden steeds vaker weg.
Als mens verwachten we dat alles klopt. Daarom zullen we AI-beeld sneller geloven. “AI-foto’s zijn heel netjes en daarom zullen mensen denken: dat moet wel echt zijn”, zegt Evenblij. “Maar de realiteit heeft een zekere vorm van chaos in zich.”
Overgeleverd aan de ogen van machines
Zijn collega Parya Lotfi van DuckDuckGoose zegt dat er een moment komt waarop mensen de verschillen tussen nep en echt helemaal niet meer kunnen zien. “Maar machines kunnen dat wel”, zegt ze. “Neurale netwerken kunnen achterliggende patronen herkennen en afwijkingen ontdekken.”
Die afwijkingen zijn een soort vingerafdrukken die AI achterlaat. Net als in het echt kun je die met het blote oog vaak niet zien, maar met hulpmiddelen zijn ze een beetje zichtbaar te maken. “We hopen dat socialemediabedrijven en nieuwsmedia gebruik gaan maken van dit soort detectiesoftware”, zegt Lotfi. Bij plaatjes kan bijvoorbeeld een label komen te staan dat aangeeft of een foto echt is of dat hij door AI is gemaakt.
Dat klinkt alsof de computer straks bepaalt wanneer een plaatje echt is of niet. Maar zo moeten we het niet zien, zegt Lotfi. “Als een antivirusprogramma op je computer zegt dat er een virus is gevonden, verwijder je het bestand waarschijnlijk. Zonder dat je zeker weet hoe dat antivirusprogramma werkt.”
Detectietools worden dus hulpmiddelen, maar de menselijke uitleg blijft belangrijk, zeggen de deskundigen. “Als software aangeeft dat een plaatje nep is, moet hij kunnen uitleggen waarom”, zegt Evenblij. “Zodat wij mensen dat weer kunnen controleren.”
Ontvang meldingen bij belangrijke ontwikkelingen
Straks ook realistische AI-video’s
De komende tijd zullen niet alleen plaatjes echter worden. Inmiddels is het op basis van korte audiofragmenten al mogelijk om realistische stemmen na te bootsen. Ook AI-video’s worden snel beter. Nu lijken ze nog op matige animaties, maar dat kan binnen een paar maanden anders zijn.
“Dan zie je geen nepfoto meer van Boris Johnson die zogenaamd wordt gearresteerd”, zegt Evenblij. “Maar heb je een video van een minuut die realistisch lijkt, met kloppend geluid en de effecten van zwaailichten. Dan zie je voor je hoe Johnson het politiebusje in wordt getrokken.”
