Je ziet ze nu veel voorbijkomen op sociale media: schoolfoto’s van mensen uit de tijd dat ze net begonnen te puberen. Maar dit zijn helemaal geen echte foto’s. Kunstmatige intelligentie maakt een jarennegentigversie van de geportretteerde persoon.
De app die hiervoor wordt gebruikt heet Epik. Je zet er acht tot twaalf selfies in, betaalt een paar euro en wacht vervolgens een tijdje. Daarna krijg je tientallen foto’s terug die helemaal in de stijl van een schoolfoto uit de jaren negentig zijn. Epik noemt dit het AI Yearbook.
Het is een soort tijdmachine. Op de afbeeldingen staat een jongere, niet-bestaande versie van jezelf voor een typische wolkenachtergrond. Het pakketje foto’s dat Epik stuurt is ingedeeld op basis van een aantal stereotypen. Zo is er de intellectueel, vaak met een grote bril en een stapel boeken. En de atleet gooit een bal in de lucht en draagt een sportjack.
‘Een gimmick met viralpotentie’
Dat deze foto’s ineens overal opduiken, is wel te verklaren. “Menselijke nieuwsgierigheid”, noemt Remy Gieling het. Volgens de AI-expert en oprichter van AI.nl willen mensen weten hoe zij er op zo’n jaarboekfoto uit zouden zien als ze die bij een ander op de tijdlijn zien verschijnen. “Dit is zo’n gimmick met viralpotentie: je ziet het en je wil het zelf ook.”
En vervolgens gaat het allemaal om aandacht, zegt mediapsycholoog Bjarne Timonen. “Het is een onschuldige vorm van narcisme”, zegt hij. “Het genereert aandacht en je wordt beloond met likes en reacties.”
We zijn blijkbaar sneller geneigd om deze AI-foto’s te delen dan echte schoolfoto’s van vroeger. “Deze plaatjes maken je iets mooier. Ineens word je neergezet als een stoere vent met een flinke bos haar”, zegt Timonen. “Of je plaatst een foto van jezelf als nerd. Dat is dan grappig en levert ook aandacht op.”
Op de foto’s zijn bijvoorbeeld geen puistjes te bekennen. En doordat Epik bekende stereotypen van een (Amerikaanse) school wil uitlichten, zijn de foto’s van de meeste mensen meer uitgesproken dan de echte foto’s uit hun tienertijd.
Eens in de zoveel tijd een AI-hype
De laatste jaren kwamen dat soort hypes regelmatig voorbij. Een tijd geleden was de app Lensa heel populair. Die maakte voor een paar euro cartoonversies van de persoon die een aantal selfies uploadde. En met FaceApp konden mensen bekijken hoe ze er volgens kunstmatige intelligentie als kind of als ouder persoon uit zouden zien.
Kortom: dit soort AI-kunstjes zijn er al best lang. En technisch is het ook niet superingewikkeld, denkt Gielings. “Er zijn veel data beschikbaar over hoe mensen ouder worden door de jaren heen”, zegt hij. “Als kind heb je een gladdere huid en grotere ogen. Als je ouder wordt, krijg je meer rimpels, wordt je neus groter, enzovoort.”
‘Vernuftig businessmodel’ heeft korte levensduur
Een app als Epik maakt vaak gebruik van openbaar beschikbare data. Dat zijn gigantische stapels met afbeeldingen waar patronen uitgefilterd kunnen worden. Op basis daarvan kunnen AI-programma’s getraind worden om selfies van mensen aan te passen en in een andere mal te gieten. En met een slim idee dat goed is uitgewerkt, kun je dan snel geld verdienen.
“Dit is wel een vernuftig businessmodel waarvoor mensen bereid zijn een paar euro te betalen”, zegt Gieling. “Dat is dan heel even een hype. En daarna hoor je er niemand meer over.”
