Digitalisering maakt het mogelijk om op een innovatieve manier te werken aan maatschappelijke opgaven. En dat is precies de reden dat het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) geld beschikbaar stelt om innovatie te stimuleren binnen de overheid. Voorwaarde is dat het budget ten goede komt aan de digitale overheidsdienstverlening voor burgers en ondernemers. Inmiddels hebben 64 overheidsprojecten een innovatiebudget ontvangen. Zo ook het NL Design System. We blikken terug met projectleider Angela Imhof en kernteamleden Rogier Barendregt, designer, en Robbert Broersma, lead developer. Waar staat het NL Design System nu en waar zijn de leden van het kernteam het meest trots op?
NL Design System: wat is het?
Overheidsdienstverlening moet voor iedereen toegankelijk en begrijpelijk zijn. Mensen kunnen makkelijker gebruik maken van diensten en websites van de overheid als deze consistent ontworpen zijn. “Daarom delen we tussen overheidsorganisaties principes, interactiepatronen, ontwerpen en codes via een design system. Het NL Design System, voor en door de overheid”, vertelt Angela.
Een designsysteem ontwikkelen voor verschillende organisaties
In 2018 werd er gestart met het uitwerken en vormgeven van het NL Design System. Sinds het derde kwartaal van 2020 werkt het huidige kernteam samen en werd het innovatiebudget toegekend. Angela is vanuit Gebruiker Centraal sinds 2019 betrokken bij de ontwikkeling van het NL Design System. Ze vertelt: “als projectleider merkte ik dat een centraal team nodig was om dit van de grond te krijgen. Want, hoe organiseer je dit nu met een beperkt budget? En hoe zorg je dat andere organisaties de juiste mensen kunnen missen om ons hierbij te ondersteunen? Er was namelijk wel echt behoefte aan een vast en toegewijd team.”
Kernteam NL Design System
Door het toekennen van het innovatiebudget kwam een financiering vrij om een kernteam te vormen. Hierdoor zijn developers Robbert en Yolijn aangehaakt, net als designer Rogier. Samen met Angela vormen zij het kernteam van het NL Design System. Inmiddels is het de tweede keer dat het innovatiebudget is toegekend, waardoor het team aan de nieuwe doelen en pijlers werkt.
“In de eerste fase hebben we kennisgemaakt met iedereen die interesse toonde in een designsysteem. Uit deze onderzoeken kwam naar voren dat er te veel verschillende technieken en wensen zijn om iedereen te kunnen dienen. Met de kennis die het team al had door te werken met white label architectuur en verschillende webcomponenten wilden we ‘platform-onafhankelijk’ te werk gaan. Maar hoe zet je zoiets op en hoe komt het eruit te zien? En nog belangrijker: hoe zorg je dat organisaties hieraan mee willen werken?” – licht Angela toe.
Samenwerken met verschillende gemeentes
Na het leggen van veel verschillende contacten, ontstond er een samenwerking met verschillende organisaties, waaronder de gemeente Den Haag.
“We zijn begonnen om een pilot te draaien in samenwerking met de gemeente Den Haag, dit is echt heel goed geweest en iedereen heeft hier ontzettend veel van geleerd. De specialisten van de gemeente Den Haag wilden componenten maken die we voor het NL Design System kunnen gebruiken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan buttons, die vervolgens door iedere andere gemeente hergebruikt kunnen worden, uiteraard voorzien van hun eigen huisstijl. Veel mensen denken dat het NL Design System bestaat uit een kant en klaar pakket, welke direct te gebruiken is. Het is juist de bedoeling dat organisaties samen de sprong willen wagen om met elkaar het systeem te blijven ontwikkelen en verbeteren.” – vertelt Angela enthousiast.
Momenteel wordt de stap gezet om écht verder te groeien. Volgens Angela is één van de grootste mijlpalen dan ook dat iedereen op dezelfde lijn zit. Er komt dan ook steeds meer interesse van organisaties. Op dit moment zijn er al samenwerkingen met verschillende gemeentes, zoals Utrecht, Haarlem en Den Haag, maar ook met Dimpact-gemeentes en organisaties zoals Logius.
De hoogtepunten van het kernteam
Developer Robbert Broersma en designer Rogier Barendregt zijn als kernteamleden net zo enthousiast over de voortgang van het NL Design System.
Robbert: “Eén van de leukste recente ontwikkelingen is dat we nu een los project hebben opgezet, waarin we thema’s voor gemeentes kunnen ontwikkelen. We kunnen bijvoorbeeld vergelijken hoe ver en hoe uitgebreid er gebruik gemaakt kan worden van het NL Design System. Dit is een goed communicatiemiddel voor de leveranciers van gemeentes. Als leveranciers iets bouwen met behulp van het NL Design System, kunnen ze het systeem aanbieden in de huisstijl van de klanten van leveranciers. Voor leveranciers is het goud waard als ze dit gratis aangereikt krijgen om mee verder te werken.”
Rogier vult aan: “voor mij is de samenwerking met andere ontwerpers het belangrijkste hoogtepunt. We zijn de afgelopen tijd druk bezig geweest om richtlijnen op te stellen voor:
- Taal;
- Opzetten van formulieren;
- Toegankelijkheid.
“Door met verschillende ‘brillen’ te kijken naar deze onderwerpen, komt er het beste resultaat uit. Zoals wij zeggen: the best practises. Zo schrijft iemand bijvoorbeeld een stuk over zijn eigen ervaring, waar een ander weer van kan leren. Het gaat in mijn ogen vaak om kleine details die je snel vergeet, maar die voor de volgende ervaring van groot belang kunnen zijn om tijd (en geld) te besparen. Door de goede samenwerking met alle betrokken partijen hebben we allemaal onze eigen expertise kunnen delen, waar het NL Design System weer profijt van heeft.” – aldus Rogier.
De toekomst van het NL Design System
Robbert voegt toe: “Ik ben soms best wel onder de indruk van het enorme bereik dat het NL Design System inmiddels heeft. Zowel bij mensen in de publieke sector als bij andere organisaties die interesse tonen. Ik hoop persoonlijk dat het dit jaar nog lukt om het NL Design System bij meerdere gemeentes online in te zetten. Als we volgend jaar voldoende ‘kritische massa’ bereiken, kunnen we laten zien hoe gemakkelijk alle componenten te hergebruiken zijn. Het is belangrijk dat organisaties realiseren dat dit zoveel tijd én geld scheelt dan alles opnieuw te moeten ontwikkelen.”
Rogier vult aan: “Dit alles heeft vooral tijd en onderzoek nodig. Het vergt ook veel van ontwerpers die aangesloten zijn, want je moet het ‘eigen’ maken en jezelf iets anders aan te leren. Voor veel ontwerpers is het ‘niet eigen’ om juist een standaardvoorbeeld te gebruiken die je vervolgens kan personaliseren. Dit komt omdat ze natuurlijk gespecialiseerd zijn in het ontwerpen op hun eigen manier. Als ontwikkelaar ben je meer geneigd om in herbruikbaarheid te denken. Al met al scheelt het zoveel als je niet meer zelf het wiel hoeft uit te vinden.”
Meer informatie over het NL Design System?
Wil je meer informatie over het NL Design System of graag meedoen? Neem dan contact op met Angela Imhof. Voor meer informatie kun je je ook aanmelden op ons Slackkanaal.
