De Reclame Code Commissie
heeft in een uitspraak
van 25 september 2018 een klacht afgewezen tegen een op (ex-)kankerpatiënten
gerichte advertentie op Facebook op basis van ‘likes’ en/of klikgedrag.

De
zaak

Volgens klaagster werd zij
tijdens het ‘Facebooken’ ineens geconfronteerd met een op (ex-)kankerpatiënten
gerichte reclame van Trimbos. Het ging om een oor een anti-alcoholprogramma
voor mensen die kanker hebben. Klaagster meent dat daardoor reclame is gemaakt
in strijd met de Nederlandse Reclame Code omdat daarbij gebruik is gemaakt van
persoonsgegevens omtrent haar gezondheid hetgeen niet in overeenstemming is met
de wet. “Ze vindt het zeer kwalijk dat Trimbos zich op deze manier ongevraagd
opdringt in de privésfeer en kennelijk gebruik maakt van dit soort
privacygevoelige gegevens over de gezondheid van mensen. Dit soort targeted
reclame is in haar ogen onethisch.” Trimbos en Facebook stellen dat daarvan
geen sprake is geweest.

In bedoelde wet, te weten de
Wet bescherming persoonsgegevens zoals deze ten tijde van het indienen van de
klacht gold en de huidige Algemene verordening gegevensbescherming, is een
verbod opgenomen om zonder toestemming bijzondere persoonsgegevens te
verwerken, bijvoorbeeld betreffende iemands gezondheid.

Daarbij benadrukt Trimbos dat
zij geen invloed heeft op targetting van Facebookgebruikers op persoonsniveau.
Zij stelt een profiel samen op basis van – door Facebook opgestelde –
interessegebieden. Facebook toont de door Trimbos opgestelde advertenties aan
gebruikers die voldoen aan het profiel dat binnen de advertentiecampagne is
opgesteld.

Trimbos stelt dat zij geen
invloed heeft op targetting van Facebookgebruikers op persoonsniveau. Zij stelt
een profiel samen op basis van – door Facebook opgestelde – interessegebieden.
Facebook toont de door Trimbos opgestelde advertenties aan gebruikers die
voldoen aan het profiel dat binnen de advertentiecampagne is opgesteld.

De Reclame Code Commissie was in
dit geval alleen sprake van de verwerking van interesses afgeleid uit ‘likes’
en/of klikgedrag van klaagster op Facebook en niet uit de inhoud van een
persoonlijk ingevuld Facebook-profiel. De Reclame Code Commissie vond dat de
wijze waarop Facebook en/of Trimbos het zoek- en ‘like’ gedrag van klaagster
hebben aangewend om een specifieke reclame-uiting onder haar aandacht te
brengen, niet te beschouwen als een verwerking van bijzondere persoonsgegevens
in de zin van de wet. De klacht wordt daarom afgewezen.

AP
onderzoek Facebook

Vorig jaar heeft de Autoriteit
Persoonsgegevens (AP) geoordeeld
dat Facebook de wet overtreedt door adverteerders in staat te stellen om
gerichte advertenties te tonen aan mensen op grond van hun seksuele geaardheid
(ook een bijzonder persoonsgegeven) zoals zij die zelf hebben aangegeven in hun
profiel. Het gebruik hiervan voor advertentiedoeleinden is een verwerking van bijzondere
persoonsgegevens.

Het is verboden om bijzondere
persoonsgegevens te verwerken, tenzij er een wettelijke uitzondering is. De privacywet
bevat een beperkt aantal uitzonderingsmogelijkheden. In het geval van de
Facebook-dienst zijn er twee mogelijke uitzonderingen: uitdrukkelijke
toestemming van gebruikers of duidelijke openbaarmaking door gebruikers zelf.
Beide uitzonderingen zijn niet van toepassing.

Hoewel de AP in het onderzoek benadrukte
dat in principe geen sprake is van een verwerking van bijzondere
persoonsgegevens bij de verwerking van interesses die Facebook alleen afleidt
uit trefwoorden op bezochte pagina’s en apps (en niet ook uit de inhoud van
profielen), erkent zij wel dat het een gegevensverwerking betreft met een grote
impact voor betrokkenen:

“Het gaat hierbij om een voor gebruikers onzichtbare, doorlopende observatie
van een groot deel van hun (intieme) surfgedrag en appgebruik, waarbij
adverteerders verboden wordt betrokkenen te laten merken op welke
profielkenmerken zij zijn geselecteerd. De kern van de privacywetgeving is het
voorkomen van verwerkingen met grote risico’s voor de persoonlijke levenssfeer
van betrokkenen. Daarom rust op het Facebook-concern in ieder geval de plicht
om betrokkenen hierover nader te informeren, zoals beoordeeld in paragraaf
5.4.5 van dit rapport. Voor zover het Facebook-concern gegevens over ‘interesses’ ook ontleend aan de inhoud van profielen, is wel sprake van de
verwerking van bijzondere persoonsgegevens.”

In juli van dit jaar bevestigde
de AP dat Facebook mede naar aanleiding van het onderzoek van de AP haar
gegevensbeleid heeft aangepast. Gebruikers worden nu uitgebreider geïnformeerd
over de aard van de persoonsgegevens die worden verwerkt, de doeleinden van
deze verwerking, met wie en hoe persoonsgegevens worden gedeeld, en de
rechtsgronden van de verwerking.

https://www.solv.nl/weblog/op-ex-kankerpatienten-gerichte-reclame-gebaseerd-op-likes-niet-in-strijd-met-privacy/21644