De voorbereiding van een systeem dat onder meer signalen van fraude moet oppikken voor de Belastingdienst wordt voorlopig opgeschort. Aanleiding is de stevige kritiek van toezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens (AP), meldt staatssecretaris Marnix van Rij (Belastingdienst) aan de Tweede Kamer. Het gaat om een tijdelijke vervanger van de omstreden en onrechtmatig verklaarde Fraudesignaleringsvoorziening (FSV), ook wel de ‘zwarte lijst’ van de fiscus genoemd.
Tienduizenden mensen kwamen op de zwarte lijst terecht, soms al bij een vaag signaal van mogelijke fraude. Ze werden meestal behandeld als fraudeur, met negatieve gevolgen voor sommige burgers en ondernemers. In 2020 werd de stekker uit het systeem getrokken, toen bleek dat de fiscus de privacyregels overtrad met het systeem.
Sindsdien wordt er gezocht naar een alternatief. Er werd een nieuw systeem ontwikkeld, met een ondersteunend programma dat de Tijdelijke Signalenvoorziening (TSV) wordt genoemd. Maar ook dat systeem laat te wensen over, concludeert de AP. Daarom wordt de implementatie van het nieuwe systeem gestopt.
De privacywaakhond vindt “dat er nog grote stappen dienen te worden gezet” voordat de verwerking van persoonsgegevens met dit systeem “rechtmatig, behoorlijk en transparant” is. Er zijn voor de AP “onvoldoende waarborgen” voor een positief advies over de TSV.
Er zijn vooral nog veel onzekerheden, valt op te maken uit het AP-advies. De Belastingdienst moet nagaan waar verdere wettelijke waarborgen nodig zijn in het systeem. Daarnaast adviseert de AP “een totaalbeeld op te stellen van alle risico’s” van het oppikken en verwerken van fraudesignalen “binnen en buiten de Belastingdienst, en niet alleen binnen TSV”.
Van Rij wil burgers en ondernemers ‘zorgvuldig’ behandelen
Van Rij noemt het een “stevig advies”, dat nu wordt bestudeerd. Intussen wordt gekeken hoe er moet worden omgegaan met het oppikken van fraudesignalen. Daarbij wil de bewindsman rekening houden met zowel fraudeopsporing “als de zorgvuldige behandeling van burgers en ondernemers”.
Wanneer er een nieuw systeem wordt geïntroduceerd, is nog niet duidelijk. “We zullen de tijd die hiervoor nodig is nemen om dit op een goede manier in te richten”, aldus Van Rij.
