Mededingingsbeleid: Commissie beboet vier fabrikanten van consumentenelektronica voor prijsbinding

De Europese Commissie heeft vandaag in vier afzonderlijke besluiten geldboeten opgelegd aan de fabrikanten van consumentenelektronica Asus, Denon & Marantz, Philips en Pioneer omdat zij hun onlinedetailhandelaren in strijd met de mededingingsregels van de EU vaste verkoopprijzen of minimumverkoopprijzen opleggen.

De geldboeten, die in totaal meer dan 111 miljoen euro bedragen, zijn in alle vier de gevallen verlaagd omdat de ondernemingen met de Commissie hebben meegewerkt.

Margrethe Vestager, commissaris voor mededingingsbeleid: “De markt voor onlinehandel groeit snel en heeft vandaag in Europa een waarde van meer dan 500 miljard euro per jaar. Meer dan de helft van de Europeanen winkelt vandaag online. Door het optreden van deze vier ondernemingen hebben miljoenen Europeanen hogere prijzen betaald voor keukentoestellen, haardrogers, notebooks, koptelefoons en vele andere producten. Volgens het mededingingsrecht van de EU is dat verboden. Met onze besluiten van vandaag laten we zien dat de mededingingsregels van de EU de consumenten beschermen wanneer ondernemingen meer prijsconcurrentie en een groter aanbod in de weg staan.”

Asus, Denon & Marantz, Philips en Pioneer deden aan verticale prijsbinding (resale price maintenance of RPM) door het beperken van de mogelijkheden van onlinedetailhandelaren om voor courante consumentenelectronica zoals keukentoestellen, notebooks en hifiproducten hun eigen verkoopprijzen te bepalen.

De vier fabrikanten traden voornamelijk op tegen onlinedetailhandelaren die hun producten voor lage prijzen verkochten. Wanneer deze detailhandelaren de door de fabrikant gevraagde prijzen niet volgden, kregen zij bedreigingen of sancties zoals het blokkeren van de bevoorrading. Veel onlinedetailhandelaren, waaronder de grote spelers, maken gebruik van prijsstellingsalgoritmes die de verkoopprijzen automatisch aanpassen aan die van hun concurrenten. Daardoor hadden de prijsstellingsbeperkingen die werden opgelegd aan onlinedetailhandelaren met lage prijzen, doorgaans een ruimere invloed op de onlineprijzen in het algemeen voor die types consumentenelectronica.

Daarnaast konden de fabrikanten met behulp van geavanceerde monitoringinstrumenten de prijsstelling in het distributienetwerk doeltreffend volgen en bij prijsdalingen snel optreden.

De prijsinterventies hebben de effectieve prijsconcurrentie tussen detailhandelaren beperkt en hebben geleid tot hogere prijzen met onmiddellijke gevolgen voor de consumenten.

Met name Asus, met hoofdzetel in Taiwan, volgde de verkoopprijs van detailhandelaren voor bepaalde computerhardware en electronica zoals notebooks en beeldschermen. De praktijken van Asus betroffen twee lidstaten (Duitsland en Frankrijk) en vonden plaats tussen 2011 en 2014. Asus trad op bij detailhandelaren die deze producten onder de door Asus aanbevolen verkoopprijs verkochten en vroeg om prijsverhogingen.

Denon & Marantz, met hoofdzetel in Japan, deed in Duitsland en Nederland tussen 2011 en 2015 aan prijsbinding voor audio- en videoproducten voor consumenten zoals koptelefoons en luidsprekers van de merken Denon, Marantz en Boston Acoustics.

Philips, met hoofdzetel in Nederland, deed in Frankrijk tussen eind 2011 en 2013 aan prijsbinding voor consumentenelectronica zoals keukentoestellen, koffiezetapparaten, stofzuigers, thuisbioscoop- en videosystemen, elektrische tandenborstels, haardrogers en trimmers.

Naast prijsbinding voor producten zoals thuisbioscoopproducten, iPod-speakers, luidsprekersets en hifiproducten, beperkte Pioneer, met hoofdzetel in Japan, bovendien de mogelijkheid van zijn detailhandelaren om over de grenzen heen te verkopen aan consumenten in andere lidstaten, met de bedoeling in verschillende lidstaten verschillende verkoopprijzen te behouden, bijvoorbeeld door het blokkeren van bestellingen van detailhandelaren die naar het buitenland verkochten. De praktijken van Pioneer duurden van begin 2011 tot eind 2013 en betroffen 12 landen (België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Noorwegen, Portugal, Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Zweden).

Geldboeten

Alle vier de ondernemingen hebben met de Commissie meegewerkt door bewijs te verstrekken met aanzienlijke toegevoegde waarde en door de feiten en de inbreuken op het mededingingsrecht van de EU uitdrukkelijk te erkennen.

Daarom heeft de Commissie naargelang van de mate van samenwerking een vermindering van de geldboeten toegekend van 40 % (voor Asus, Denon & Marantz en Philips) tot 50 % (voor Pioneer).

De geldboeten die in de vier gevallen zijn opgelegd, zijn de volgende:

Door dergelijke samenwerking kan de Commissie haar onderzoek versnellen waardoor de besluiten relevanter worden en meer effect sorteren, en kunnen de ondernemingen profiteren van aanzienlijke verminderingen van de geldboeten naargelang van het samenwerkingsniveau.

Achtergrond

Uit het onderzoek van de Commissie naar de sector van de e-commerce, waarvan de resultaten in mei 2017 zijn gepubliceerd als onderdeel van de strategie van de Commissie voor een digitale eengemaakte markt, is gebleken dat beperkingen in verband met de verkoopprijs tot de meest courante concurrentiebeperkingen op de markten voor onlinehandel behoren, waardoor een doeltreffende handhaving van de mededinging op dit gebied belangrijk wordt. De conclusies bieden ook inzicht in het toegenomen gebruik van automatische software voor prijsmonitoring en prijsstelling door detailhandelaren. De Commissie heeft in februari 2017 en juni 2017 ook afzonderlijke onderzoeken geopend om na te gaan of bepaalde online verkooppraktijken de consumenten in strijd met de mededingingsregels van de EU beletten van het aanbod in het buitenland te profiteren en goederen en diensten online tegen concurrerende prijzen te kopen. Die onderzoeken lopen nog.

Artikel 101 VWEU verbiedt overeenkomsten tussen ondernemingen en besluiten van ondernemingsverenigingen die de concurrentie op de eengemaakte markt van de EU belemmeren, beperken of verstoren.

Meer informatie over deze zaken komt op de website van DG Concurrentie beschikbaar in het publieke zaakregister van de Commissie, onder de zaaknummers AT. 40465 (Asus), AT. 40469 (Denon & Marantz), AT. 40181 (Philips), AT. 40182 (Pioneer).

Vordering tot schadevergoeding

Particulieren of ondernemingen die van concurrentiebeperkende praktijken zoals in deze zaken nadeel ondervinden, kunnen de zaak voor de nationale rechter brengen en schadevergoeding eisen. Zowel de rechtspraak van de EU-rechter als Verordening (EG) nr. 1/2003 bevestigen dat een besluit van de Commissie voor de nationale rechter bindend bewijsmateriaal is dat de praktijken hebben plaatsgevonden en verboden waren. Zelfs indien de Commissie de betrokken ondernemingen geldboeten heeft opgelegd, kunnen toch schadevergoedingen worden toegekend zonder dat deze hoeven te worden verlaagd omdat de Commissie al een geldboete heeft opgelegd.

Dankzij de richtlijn schadevorderingen in mededingingszaken, die de lidstaten tegen 27 december 2016 in hun nationale rechtsorde moesten omzetten, wordt het voor slachtoffers van concurrentieverstorende praktijken makkelijker om schadevergoeding te krijgen. Meer informatie over schadevorderingen in mededingingszaken, met onder meer een praktische gids over het begroten van de schade, is hier te vinden.

Klokkenluidersinstrument

De Commissie heeft een instrument ingevoerd opdat particulieren haar gemakkelijker zouden kunnen wijzen op concurrentieverstorende praktijken zonder hun anonimiteit op te geven. Het nieuwe instrument beschermt de anonimiteit van klokkenluiders via een speciaal ontworpen versleuteld messagingsysteem dat berichten in twee richtingen mogelijk maakt. Het instrument is toegankelijk via deze link.

IP/18/4601