Vandaag een
bijzonder vermakelijke zaak bij de Rechtbank Amsterdam tussen Isabelle Wárlám en de staatssecretaris van financiën. Zij
publiceerde er al in 2015 over in P&I De Belastingdienst mag het BSN niet omdopen tot
BTW-nummer.

Al heel lang
wordt door de belastingdienst het BTW-nummer voor zelfstandigen gebruikt waar
het BSN onderdeel van uit maakt. Ooit was er een fiscaal-nummer, dat werd
Sofi-nummer en is nu BSN. Het was logisch het fiscaal-nummer onderdeel van
BTW-nummer te laten uitmaken. De belastingdienst is dus in zekere zin
slachtoffer van ontwikkelingen buiten hen om. Neemt niet weg dat ze al jaren
geleden dit hadden moeten aanpassen, maar de historie verklaart mogelijk de onwelwillendheid
in deze.

De eerste keer
dat dit aan de orde kwam is in 2003. Toen werden kamervragen gesteld naar
aanleiding van de verplichting in art. 5 e-commerce richtlijn 2000/31/EC (art.
3:15d BW) om op de website het BTW te vermelden. Later, een jaar of 5 terug,
werd de discussie weer opgerakeld vanwege de spanning tussen enerzijds het
advies van de overheid om bij een kopie paspoort het BSN-nummer af te plakken
en anderzijds de verplichting via het BTW-nummer datzelfde BSN-nummer openbaar
te maken op het internet. Hetzelfde geldt voor facturering, iedere keer dat een
zzp-er factureert, wordt daarmee zijn/haar BSN-nummer gecommuniceerd.

Het merkwaardige
is dat de minister in het verleden de bezwaren heeft weggewoven. Het was
allemaal prima, BSN/BTW. Door de AP is een verbod uitgevaardigd om per 1/1/2020
het BTW/BSN-nummer te verwerken. Eerder, in 2017, had de AP een voorlopig
onderzoek ingesteld en geconstateerd dat de verwerking onrechtmatig is, in 2018
is een definitief rapport opgesteld en aan de belastingdienst meegegeven deze
kwestie voor 1/1/2019 op te lossen. Dat is dus niet gelukt. Nu dus een verbod per
1/1/2020. Daarin heeft de staatssecretaris berust.

De argumentatie
van de staatssecretaris heeft iets ludieks. Er wordt berust in het verbod van
de AP, maar toch meent de staatssecretaris dat juridisch het gebruik tot
1/1/2020 zijn grondslag vindt in wet- en regelgeving waarvan dus gezegd is dat deze
onrechtmatig is. Hiermee wordt handhaving van een verbod en onrechtmatigheid
verward. Het is merkwaardig dat de staatssecretaris zich niet beperkte tot zijn
subsidiaire verweer, namelijk dat er al aan gewerkt wordt en er dus geen belang
is voor dit individuele geval het omzetten van het BTW-nummer eerder te
realiseren.

Interessant is nog
dat art. 36 Wbp is ingeroepen. De Wbp geldt uiteraard niet meer. De vraag is of
de rechter de Wbp nog kan toepassen in zaken die voor toepassing van de AVG is
ingevoerd. Wat ik begrijp wordt rechtmatigheid ex tunc beslist (Wbp) en
eventueel zelf voorzien in de zaak ex nunc (AVG).

De uitspraak van
de rechter zal ongetwijfeld zijn dat de verwerking onrechtmatig is, ook nu al,
en niet pas per 1/1/2020. Ik denk dat de rechter voor wat betreft de wijziging
van het nummer vindt dat Warlam tot 1/1/2020 moet wachten, of zoveel eerder als
de belastingdienst dit heeft geregeld. Een stok achter de deur zou niet slecht
zijn, met dwangsom, voor zover bestuursrechtelijk mogelijk. Ik weet niet of de
rechter dat aandurft. Tekenend was wel dat bleek dat Warlam tevreden zou zijn
met een schriftelijke toezegging van de staatssecretaris dat er per 1/1/2020
gewijzigd zou worden (en in dat geval de rechter niet eens uitspraak zou doen),
maar de staatsecretaris dat niet wilde.

Het verwijderen
van BSN kan volgens staatssecretaris op grond van Wbp/AVG, maar de vordering
kan niet zien op toekennen van een nieuw nummer. Dat kan zo zijn, maar het
verwijderen moet gewoon gebeuren. Als het gevolg dan is een onvolledig en niet
werkend BTW-nummer is dat niet het probleem van de zzp-er zou ik denken. Dat
moet de belastingdienst dan oplossen.

Het wijzigen van BTW
nummer voor alle zzp-ers zou ook in een dag kunnen lijkt me. Hoe ingewikkeld
kan het zijn om een serie getallen (BSN) te vervangen door een willekeurige
andere serie getallen. Als noodoplossing kun je één tabel maken. Met oude
nummers (tenminste voorlopig intern te gebruiken) en nieuwe nummers (voor
extern gebruik). Toch zou het me niet verbazen als de belastingdienst deze niet
heel ingewikkelde wijziging niet doorgevoerd zal hebben per 1/1/2020. Ik
begrijp dat het nummer extern ook in allerlei ook buitenlandse systemen zit. We
gaan zien.

https://www.solv.nl/weblog/btw-bsn-rechtszaak-staatssecretaris-het-is-onrechtmatig-maar-mag-toch/21739